Trong thực tiễn phân tích nghiệp vụ, một trong những thách thức lớn mà Business Analyst (BA) thường đối mặt chính là đánh giá hiệu quả thực sự của một giải pháp sau khi được triển khai. Một giải pháp có thể hoạt động rất "tốt" trên giấy tờ – tốc độ xử lý nhanh, ổn định – nhưng lại không tạo ra giá trị đúng như kỳ vọng của doanh nghiệp. Đây chính là điểm khởi đầu của Phân tích Hiệu suất Giải pháp (Solution Performance Analysis).
✅ 1. Hiểu rõ sự khác biệt giữa "Hiệu suất" và "Giá trị"
-
Hiệu suất (Performance) là nói đến khả năng vận hành của giải pháp, thường được đo bằng các chỉ số như thời gian xử lý, độ ổn định, số lượng người dùng đồng thời, v.v.
-
Giá trị (Value) là lợi ích kinh doanh mà giải pháp mang lại, có thể là tăng doanh thu, giảm chi phí, cải thiện sự hài lòng khách hàng, tuân thủ pháp lý,...
Một giải pháp có thể đạt hiệu suất cao nhưng giá trị mang lại lại thấp hơn kỳ vọng, ví dụ:
Một hệ thống thương mại điện tử xử lý giao dịch cực kỳ nhanh, nhưng doanh thu vẫn không tăng do trải nghiệm người dùng chưa tốt, hoặc quy trình marketing hỗ trợ chưa hiệu quả.
Ngược lại, một giải pháp hiệu suất thấp (ví dụ quy trình thủ công, chậm chạp) vẫn có thể có tiềm năng tạo ra giá trị cao, nếu được cải tiến hoặc số hóa.
2. Khi nào cần thu thập thêm số liệu?
Nếu BA nhận thấy các số đo hiện có:
-
Không đủ chi tiết, hoặc
-
Không giúp stakeholders đưa ra quyết định rõ ràng về giá trị
=> Thì phải bổ sung thêm đo lường, hoặc thậm chí xem việc thiếu số liệu là một rủi ro của giải pháp.
Một số chỉ số thường bị bỏ quên nhưng rất quan trọng:
-
Chỉ số về mức độ sử dụng (adoption rate)
-
Chỉ số trải nghiệm người dùng (UX score, NPS)
-
Chỉ số tài chính (ROI, TCO)
3. Lưu ý quan trọng cho BA
-
Tránh đánh giá giải pháp chỉ qua kết quả kỹ thuật – hãy đặt trong bối cảnh mục tiêu chiến lược và kỳ vọng của stakeholders.
-
Luôn đặt câu hỏi:
“Giải pháp này đang tạo ra bao nhiêu giá trị thực sự cho doanh nghiệp?”
-
Chuẩn bị sẵn sàng cho việc đánh giá lại và điều chỉnh – đôi khi giải pháp hoạt động đúng kỹ thuật, nhưng mục tiêu kinh doanh đã thay đổi.
Kết luận
Trong hành trình đưa ra các giải pháp hiệu quả, Business Analyst cần làm nhiều hơn là chỉ “ghi nhận chỉ số kỹ thuật”. Việc phân tích và so sánh giữa hiệu suất hiện tại và giá trị kỳ vọng sẽ là chìa khóa để xác định giải pháp có đang đi đúng hướng không – và từ đó điều chỉnh, cải tiến, hoặc thậm chí thay thế.
Hiệu suất chỉ là phương tiện, Giá trị mới là đích đến.
Bạn là một BA đang chuẩn bị đánh giá một giải pháp đã triển khai? Hãy tự hỏi:
“Giải pháp này có thực sự tạo ra giá trị như đã hứa hẹn?”